حریم خصوصی در حقوق ایران

اگر حریم خصوصی شما نقض شد چه باید کرد؟

 آیا حق طرح دعوی طبق قانون برای احقاق حق و مطالبه خسارت دارید؟

«حریم خصوصی» یکی از دغدغه‌های جدی جامعه امروز که از منظر حقوقی هم بسیار اهمیت دارد و افراد نسبت به آن آگاهی کمتری دارند.

که در اینجا به صورت مفصل از منظر قوانین داخلی به این بحث می پردازیم.

۱. مبانی قانونی حریم خصوصی در قانون اساسی:

اصل 22: حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است، مگر در مواردی که قانون تجویز کند.
به این معنی که هیچ‌کس حق ندارد بدون مجوز قانونی وارد زندگی خصوصی افراد شود؛ چه از نظر مالی، چه شغلی و چه مسکن.

اصل 23: تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ‌کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض و مواخذه قرار داد.

اصل 25: بازرسی و نرساندن نامه‌ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون.

اصل 28: هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، انتخاب کند.

۲. قوانین عادی مرتبط با حریم خصوصی:

الف) قانون مجازات اسلامی:

ماده 582: 
هر یک از مستخدمین، مامورین دولتی مراسلات یا مخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده حسب‌ مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یا ضبط یا  استرای شمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنها را افشا نماید به حبس از یک سال تا‌ سه سال و یا جزای نقدی از 264,000,000 تا 825,000,000 ریال محکوم خواهد شد.

این ماده، کارمندان و مأموران دولتی را مکلف می‌کند که به هیچ عنوان بدون مجوز قانونی حق ورود به حریم خصوصی مکاتبات و مکالمات افراد را ندارند.

ماده 697: مربوط به جرم «افترا» است: هر کس به وسیله اوراق چاپی، جراید، نطق در مجامع یا هر وسیله دیگری، جرمی را صراحتاً به فردی نسبت دهد یا منتشر کند و نتواند صحت آن را ثابت نماید، به جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد.
این ماده بر حفظ حریم حیثیتی و اعتباری افراد تاکید می کند.
  
ماده 699:
هر کسی دیگری را به هر نحوی به قتل، آسیب جسمی، ضرر آبرویی، ضرر مالی یا افشای راز خودش یا بستگانش تهدید کند، اعم از اینکه در قبال آن تقاضای مالی یا انجام کاری داشته باشد یا نه، به مجازات شلاق تا 74 ضربه یا حبس از یک ماه تا یک سال محکوم می‌شود.

این ماده برای جلوگیری از تعرض به اعتبار اجتماعی و شرافت افراد جرم انگاری کرده است و افترای عملی را مطرح می کند.

ب) قانون جرایم رایانه‌ای (1388)

ماده 16:  هرکس فیلم، صوت یا تصویر دیگری را با سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی تغییر دهد یا تحریف کند و با علم به این تغییر، آن را منتشر نماید به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

این ماده ؛ تغییر یا دستکاری فیلم، صدا یا تصویر متعلق به دیگری از طریق سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و انتشار آن را جرم انگاری کرده است.

ماده 17: هر کس به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا انتشار تصاویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به‌نحوی‌ که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس  و جزای نقدی محکوم می شود.

این ماده درباره انتشار عکس و فیلم خصوصی افراد در فضای مجازی است.

ماده 18:  هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأسا یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (درصورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از 20,000,000 تا 150,000,000 ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. این ماده شامل توهین در فضای مجازی یا پخش اخبار و شایعات کذب در مورد اشخاص در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز می گردد.

اگر فکر می‌کنید حریم خصوصی شما در مکالمات یا مکاتبات نقض شده است، با ما مشورت کنید. تیم حقوقی ما آماده است تا با استناد به قوانین یادشده، بهترین مسیر شکایت و احقاق حق را برای شما پیگیری کند.