مبانی حقوق دفاع مشروع:
دفاع مشروع خط باریکی بین جرم و حق است. اگر شما یا نزدیکانتان درگیر پرونده‌ای هستید که دفاع مشروع مطرح است، حتماً پیش از هر اقدام با وکیل متخصص مشورت کنید. تجربه ما می‌تواند مسیر شما را روشن‌تر کند.
طبق ماده 156 قانون مجازات اسلامی:
هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر قریب‌الوقوع، رفتاری انجام دهد که جرم محسوب می‌شود، در صورت اجتماع شرایط زیر قابل مجازات نیست؛
الف- رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
ب- دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
پ- خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
ت- توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.
تبصره 1- دفاع از نفس، ناموس، عرض، مال و آزادی تن دیگری در صورتی جایز است که او از نزدیکان دفاع کننده بوده یا مسئولیت دفاع از وی برعهده دفاع کننده باشد یا ناتوان از دفاع بوده یا تقاضای کمک نماید یا در وضعیتی باشد که امکان استمداد نداشته باشد.
تبصره 2- هرگاه اصل دفاع محرز باشد ولی رعایت شرایط آن محرز نباشد اثبات عدم رعایت شرایط دفاع برعهده مهاجم است.
تبصره 3- در موارد دفاع مشروع دیه نیز ساقط است جز در مورد دفاع در مقابل تهاجم دیوانه که دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.
طبق ماده 156، دفاع مشروع شامل:
جان (نفس): دفاع در برابر تهدید به قتل یا ضرب و جرح شدید است.
عرض و ناموس: دفاع در برابر تعرض جنسی یا شرافتی یا هتک حرمت فرد یا خانوادگی است.
مال: دفاع در برابر سرقت یا تخریب اموال است.
آزادی تن: دفاع در برابر آدم‌ربایی یا حبس غیرقانونی است.
برای شرایط تحقق این جرم لازم است:
- خطر واقعی یا قریب‌الوقوع باشد: مثل حمله با چاقو، قصد سرقت مسلحانه، یا تلاش برای تعرض جنسی
- دفاع باید در برابر عملی باشد که غیرقانونی است. اگر مأمور قانون با حکم قضایی وارد خانه شود، مقاومت دفاع مشروع نیست.
- دفاع باید تنها راه دفع خطر باشد. اگر فرد می‌توانسته فرار کند یا از پلیس کمک بگیرد ولی عمداً درگیری ایجاد کرده، دفاع مشروع پذیرفته نمی‌شود.
- عمل مدافع باید متناسب با شدت حمله باشد. برای جلوگیری از یک سیلی ساده، نمی‌توان مهاجم را با چاقو کشت.
